De Da Costaskoal an 1e Woudstraat 38 is hier al es eerder voorbij komen. Toch wu ik er nog even op terug komme, om alles wat boven water komen was nog es op een rijtsje te setten en hier en dêr aan te fullen.
Foto: Argief gemeente Sneek.
Op de enige ouwe foto wêr het gebouwtsje op staat, ken je sien dat het best een apart gebouwtsje was. Het skoaltsje is 1912 ontworpen deur de Sneker aannemer en timmerman Pieter Bos (1879-1949), die ok de Harmonie in de Willem Lodewijkstraat tekend het. Naast het skoaltsje ontwierp hij onder andere ok 1e Woudstraat 34 en 36, een woaning met een “strijkinrichting” voor S(ijtze?) Gorter.
Argief gemeente Sneek.
Weinig privacy
Pieter Bos maakte er een mooi skoaltsje fan: twee lokalen met een biesonder portaaltsje derfoar. Fia het portaaltsje konden je links in het ene lokaal komme, rechts in het andere. An de achterkant fan elk lokaal konden je fia twee deuren rechtstreeks naar het húske. Een deur foor de jonges en een foor de meiskes.
Lekker fris en lekker feul privacy.
Argief gemeente Sneek.
In opdracht fan een vereniging
Het skoaltsje werd bouwd in opdracht van Vereeniging tot stichting en instandhouding van een vrije christelijke school voor Lager Onderwijs te Sneek.
Systeem aanpasse an de leerlingen
Een vrije skoal dus, die noemd werd naar de dichter en historicus Isaac da Costa (1798-1860), foorstander fan onderwiis wêrbij de leerlingen niet in het skoalsysteem perst wurde moesten, maar wêrbij het systeem anpast wurde moest an de leerlingen. En dat dus op christelijke basis.
Leerlingen waren frij om weg te blieven
De frije skoal die dat in Sneek opleverde, was iets te frij en ging dêrdeur an sien eigen succes ten onder. De skoal was bijfoorbeeld su frij, dat leerlingen die fonnen dat se wel fan skoal wegblieve konden, dêrfoar niet op hun donder kregen, maar dat rustig doen konden. Dêr waren de ouders het natuurlijk niet met eens, sudat het leerlingenaantal daalde. Fan veertig tot vijftig tot úteindelijk nog een stuk of tien.
Hoe ging het ferder?
Het ferdere leven fan het gebouw is in bieten en brokken bekend.
De Da Costaschool kwam twaalf jaar na de oprichting, in 1924, in de ferkoop.
Hij werd kocht deur de Baptistengemeente.
Begin fan christelijke skippersskoal
In 1929 gaat de christelijke skipperskoal der fan start. De onderwiesinspecteur skrieft in sien ferslag over 1932 dat het aantal leerlingen “ferbazend” toenam. Het christelijk onderwies beslút dan ok het gebouwtsje niet te kopen, maar self een nieuw gebouw te stichten. Dat werd de Willem Lodewijk skipperskoal an de Frederik Hendrikstraat, wêr nou De Eekmolen in sit.
Gerrie ten Cate wist te melden dat er in de oorlog een tiedsje de kleuterafdeling fan de Sperkhemskoal in sitten hat.
Cees Veenstra fertelde dat hij er flak ná de oorlog naar de kleuterskoal ging, omdat in de Sperkhemskoal Canadese befrijders onderbracht waren.
Onderdak foor Sperkhemskoal
In 1954 werd de Sperkhemschool te klein en ferhúsde een deel fan de skoal naar de Da Costaskoal. Joop en Hielkje Hartog fertelden dat dêr in 1955 in de vijfde klas saten.
Wie al die tied eigenaar was weet ik niet.
En: wanneer suu het skoaltsje particulier eigendom wurden weze?
Der sitte nou garages in. Dit was op speciaal fersoek fan Peter een ferhaaltsje over de Da Costaskoal in de 1e Woudstraat. Aanfullingen en ferbeteringen binne fan harte welkom.
Naar ut ferhaal op Facebook met de reaksies fan lesers https://bit.ly/3qICkkE