Potbuurt bivakkeerde onder “blote hemel”

Op 21 oktober 1917 brak er an de (Verlengde) Westersingel brand uut op het plek fan nummer 39. Nou sit dêr Elan Notarissen, maar toen was dêr het Friesche Veem festigd. Het duurde lang foordat de brandweer het fuur onder controle had en naast- en achterliggers stonden bange uren deur.

Pal achter en naast het Friesche Veem lag de Potbuurt. Fanaf de Westersingel konden je der komme fia de steeg die der nog steeds is, rechts fan nummer 39.

Waterskade, benauwe uren en onrustige nacht
De Potbuurt was een blokje huuskes van 14 rug-aan-rug woaninkjes, twee rijtsjes fan 7. De bewoaners kregen te maken met waterskade en maakten benauwde uren deur. Noadgedwongen bivakkeerden se de hele dag “onder de blote hemel” en se salle ok wel niet een fijne avond en nacht had hewwe.

In ouwe fabrieksgebouwen
Het Friesche Veem had sich in 1912 festigd an de Westersingel. Achter dat pand had de kandijfabriek fan Meinardus Wilhelmus Verwer staan, die failliet gaan was. Het Veem bruukte de ouwe fabrieksgebouwen foor opslag.

Begin fan brand was stilhouden
Toen in 1917 die brand uutbrak, was de Eerste Wereldoorlog al drie jaar an de gang en der sat een luchtje an suwel spullen die der opslagen lagen as an de manier wêrop met het ontdekken fan de brand omgaan was.

Broei en opslag fan “woekernegotie”
Over de oorsaak fan de brand wist de krant te fertellen dat het lang tevoren “daar binnen op de Westersingel broeide, en niet weinig”.

Na ondersoek bleek dat de broei was ontstaan in de melasse en het turfstrooisel dat der lei en dat niemand de moed had had om dat te melden. Wêrom niet, fraag je je dan af. Welnu, waarskijnlijk omdat “tal van particulieren er hun woekernegotie hadden opgeslagen”.

Deurwerke tot de duisternis falt
De brand werd ’s morgens om 7 uur ontdekt. Terwijl de brandweer an de achterkant an het blussen was, werd an de foorkant begonnen met het naar buuten brengen fan spullen.
Op de kade leiden op een gegeven moment “ruim 200 balen regeeringsrijst, 180 vaten plantenvet, een groote partij lucifers en carbid, een partij kazen enz.”
An de achterkant laaide het fuur steeds opnieuw op, sudat “men deurwerkte tot de duisternis viel”.

Ondersoek. Hoe suu het aflopen weze?
Na de brand werd er ondersoek deen, en toen kwamen er eigenaardige dingen aan het licht, Het bleek dat onder “het mengsel van turfmolm en melasse groote hoeveelheden stijfsel, cacao, meel, lucifers enz. tevoorschijn kwamen”. Der werd een ondersoek insteld, maar hoe dat aflopen is en of er iemand foor het gerecht ferskiene moest, hew ik niet fiene kennen. Een SSHUW!-er miskien?

Openbare ferkopingen
Niet alles wat opslagen was, lag dêr illegaal. Er lagen ook foorraden die met het oog op voedsel- of andere tekorten die deur de oorlogsomstandigheden ontstonden, deur de overheid opslagen waren. Die werden fia openbare ferkopingen an de man bracht.

En su ken het dus gebeure dat er in Alkmaar een ferkoop was fan 8000 blikjes gecondenseerde melk en 11.500 stukken seep in het opbaar ferkocht werden. Disse goederen waren afkomstig fan “de door de Minister te Sneek gehouden verkooping” fan het ferbrande veem.

Braak en autokerkhof
Het Veemgebouw werd na de brand sloopt. Het terrein het dêrna nog een tied braak leid, op de eerste foto is dat te sien. In 1927 deed het selfs nog even dienst as autokerkhof voor G. Mollinga. Op een gegeven moment is het natuurlijk toch weer bebouwd. In 1940 fiene we dêr de eierhandel van Bakker & Van Popta en self hew ik nog levendige herinneringen aan tandarts Veen.

Potbuurt sloopt in 1962
Dus, at je langs die steeg aan de Westersingel lope, allemaal even denke an die arme bewoaners fan de Potbuurt, die in 1917, in oktober, ok niet de meest geweldige tied om disse ellende met te maken, fan die benauwde uren en ferfelende dagen metmaakten.

De Potbuurt is trouwens sloopt in 1962. Dit was op speciaal fersoek van Peter een ferhaaltsje over de Potbuurt en het Friesche Veem. Aanfullingen en ferbeteringen binne weer fan harte welkom.