Al su’n 200 jaar, sinds 1823, hewwe we een joodse begraafplaats in Sneek. Hij leit an de Jachthavenstraat, even foorbij het swembad, an de linkerkant.
Links is een koemelkerijtsje te zien. Sytse ten Hoeve wist wie de jongens met de polsstok binne: Jan Reijenga, Arjen van der Woude en Ids Hospes.
Foto: Fries Scheepvaart Museum.
De begraafplaats werd anleid op de terp Barrewier, naast een boerderijtsje. Hij was bereikbaar fia een opfaartsje, een aftakking fan de Oudvaart. Dat opfaartsje werd in 1936 dempt bij de aanleg fan het burgemeester De Hooppark. Onder andere met grond die toen frij kwam bij het graven van de vijver, werd het dichtgooid.
In het rooie blok – de witte flek – de begraafplaats, met dêr naast een boerderijtsje.
Tegeliek werd toen het wegje naar de Leeuwarderweg anleid. Het is het wegje wêran in 1953 het hertenkamp kwam te lêggen.
Sneek nimt begraafplaats over
Op de begraafplaats stond een klein gebouwtsje. Dat is na de Tweede Wereldoorlog ferdwenen. De joodse gemeenskap fan Sneek was toen su klein wurden, dat hij samenvoegd was met die fan Leeuwarden. De begraafplaats werd niet meer onderhouden en de gemeente Sneek besloat hem over te nimmen fan de Leeuwarder joodse gemeente. De gemeente Sneek kreeg toen de begraafplaats in onderhoud.
Foto: Fries Scheepvaartmuseum
Mendelson werd der begraven
Een fan de meensen die op de joodse begraafplaats ter aarde werd besteld, was Herman Mendelson (1881-1937). Hij was leraar Oude Talen an het gymnasium fan Sneek en swom regelmatig even in het Spoordok, wêr toen het swembad fan Sneek was. Dêr het hij de siekte fan Weil opdeen, wêran hij overleden is.
Foto © Alice Booij 19 augustus 2009.
De gemeente het toen meteen besloaten het swembad in het Spoordok te slúten en meteen een nieuw bouwe te laten. Toefallig kwam dat te lêggen tegenover de joodse begraafplaats an de nieuwe Jachthavenstraat.
De laatste steen
Sytse ten Hoeve skrieft in een artikel in het Sneeker Nieuwsblad (29 april 1996), onder andere over de laatste steen:
Op de laatste steen die op de begraafplaats werd opgericht in 1964 staan zegenende handen weergegeven. Ze verwijzen naar afstamming van de hogepriester Aaron van Carel Heymans, die overleed te Amstelveen, maar die van 1899 tot 1950 voorganger was van de Sneker Joden. De bijbeltekst op zijn grafsteen is veelzeggend wat betreft het lot van de Joden in de tweede wereldoorlog: ‘Gevallen is de kroon van ons hoofd’ (Klaagliederen 8:12).
Kunstwerk
In 2010 is in de omgeving fan de joodse begraafplaats in opdracht fan de gemeente Sneek een kunstwerk plaatst. Het is maakt deur Dirk Hakze.
Foto: privécollectie.
Officiële beskrieving kunstwerk:
”Het ontwerp bestaat uit een constructie van een zestal roestvrijstalen buizen, die staan opgesteld op een ronde betonplaat. De constructie en opstelling zorgen ervoor, dat de schaduw van het totale object op de belangrijkste Joodse feestdag, Jom Kipoer, 18 september 2010 om 13.31 uur een Davidster oplevert. Deze Davidster valt exact binnen de begrenzing van de cirkelvormige betonplaat.
Als de ster samenvalt met de ronde betonplaats is er sprake van twaalf lijnstukken. Deze lijnstukken symboliseren de twaalf Joodse stammen. Bovendien wordt het oppervlak van de betonplaat door de geprojecteerde lijnen verdeeld in dertien vlakken. De dertien delen verwijzen rechtstreeks naar de geloofsbeginselen van het Jodendom, zoals die zijn geformuleerd door de filosoof en rabbijn Maimonides”.
Dit was op speciaal fersoek fan Peter een ferhaaltsje over de joodse begraafplaats die al 200 jaar in Sneek leit. Aanfullingen en ferbeteringen binne su as altied fan harte welkom. Fia disse link komme je bij ut ferhaal op de Facebookpagina fan Sneek, su het ut weest! met de reaksies; https://bit.ly/3iCAzHh