Wy teuchenwoardich langs de Houkesloat boulevard loopt sal noch mar weinich ontdekke kenne fan de buurt welke hyr oait ston ’t Somerrak. Slechts één enkel húske is oferblefen. In ut begin fan de foariche eeuw was ut noch nyt su slecht toefen in disse buurt wanneer ju siën wat foar bedriëfighyd hyr was. En wat tu denken fan de feestelijkheden elk jaar tydens de Sneekweek, at alle skepen fan hyr út naar ut Sneekermeer fertrokken.
Ut Somerrak beston út sèg mar 4 gedeelten tu noemen ’t Somerrak, de 1e Somerrakbuurt, de 2e en de 3e Somerrakbuurt. Aan ut Somerrak fon,n ju op de nummers 6 en 7 de feehouwers Schukken en Oppenhuizen. De krúdenierswinkel fan J. Damhuis befon sich aan de 3e Somerrakbuurt 1, en Jongsma met eapels groente en fruit was gelegen aan de 1e Somerrakbuurt 12.
Un groate ferskeidenhyd aan beroepen en ambachten was dur tu fynen, timmerman,n, metaalslypers, koemelkers, diënstboades, skoenmakers en gaan mar deur. Ok de sigarefabriek fan H. van der Werf was hyr in ut begin fan de foariche eeuw tu fynen, en wurdde in 1903 troffen deur un groate bràn. Fanweche de nauwe ingangen dy de Somerrakbuurt had, was ut moeilijk foar de brandweer om bij de bràn tu kommen, en was de angst dat ut ofer sú slaan op,e woaningen dan ok erg groat.
De naburige boereplaats, toen in besit fan van Dijk, en un skeepstimmerplaats ok flakbij de fuurhaard liepen gefaar. Un aantal koeien fan van Dijk moesten in feilichhyd brocht wurre. Aan de sigarefabriek sat de fabriek fan Ros en van Delden fastbouwt welke kachels en haardsteden maakte, disse fabriek wurdde echter wel foar un groat deel deur de flammen ferwoest, en un bittere pil foar de heren Ros en van Delden was dan ok dat su nyt fersekerd waren. Wu skryfe ut jaar 1903 dat disse bràn plaatsfon, en toen was ut krek su as teuchenwoardich noch steeds, bràn trekt toeskouwers.
Foar un aantal was ut un onfergetelijke afend, want hadden su opletten wer su ston,n hadden hun kleren alleen mar naar de bràn roken. Men docht wat hocher tu kenne staan op un bult bij van Dijk, om su wat meer tu kenne siën, helaas was dit de mesthoop, en dy hield hun gewicht nyt, werop su tot hun middel in,e jeiter saten.
Ut jaar derop in 1904 wurdde ’t Somerrak opskrikt deur jammerlyk angst en hulpgeroep, ut kwam fan ou un binnenkommend skip met half streken syl, en alleen de skipper aan ut roer. Wat bleek, syn frouw wú ter hoochte fan de kalkofens ut syl stryke, mar raakte derbij ofer board. De man welke fan skrik en paniek, met half streken syl, deur sylde richting de Jousterkade docht ut ergste, mar de frouw was rèdden deurdat dur un skouw bij de kalkofens lei, wer met su út ut water haalt wurre kon. Bij minsen fan ’t Somerrak kreech su droche kleren en un warm bèd.
Ok un nat pak was dur foar un aannemmer (P) welke syn bedriëf aan ut Somerrak had, hij kreech namelijk besoek fan de plysie fanweche ut feit dat ie fersaakt had om syn ferplichte oefeningen fan de skutterij bij te woanen. Deur in ut water tu springen, en naar de oferkant tu swemmen, docht hij hyr met fut tu kommen, mar dit pakte al snel anders foar um út, toen agenten in un boat hem opfisten. Deurweekt wurdde hij nar de gefangenis brocht, en nadat ie de boete fan tachtig gulden betaald had, mocht ie weer nar hús. Oarspronkelijk ston,n dur aan ut Somerrak sun 119 húsen wer fan de earsten omstreeks 1881 bouwt binne. Aan de Oppenhúserdyk ston,n noch us sun 26 húsen, wat wel siën laat hoe dichtbefolkt de buurt was. Wat betreft de ferbreding fan ut faarwater, ut ferdwynen fan de molen fan Kok (de Ooster) en de na-oarlochse sanering fan ’t Somerak kom ik un andere keer graach op teruch.