Fandaag een verhaaltsje over de foormalige gefangenis in de Kleine Kerkstraat. Op ‘e lagere skoal fonden we het een leuk grapke om “gevangenis” út te spreken as Gé fan Genis.
Forige week ging het over het kantongerechtsgebouw an de Marktstraat, dat in 1839 bouwd werd. Toen dat klaar was werd an de Kleine Kerkstraat in 1841 begonnen met de bouw fan een gefangenis. Tussen de gefangenis en het kantongerecht kwam een pand foor het personeel fan de gefangenis en het gerechtsgebouw. Je kenne dus wel sêgge dat er in die jaren heel wat sloopt en bouwd is op dit stukje fan de Kleine Kerkstraat.
Eerst was Kleine Kerk gefangenis
Totdat het nieuwe gebouw in gebruuk nomen werd, werden gefangenen onderbracht in de Kleine Kerk. Een nuver plek foor gefangenen. De aanleiding hierfoor leit in de Fraanse tied. Toen Nederland in 1811 inlijfd werd bij het Franse keizerrijk, werden der ferskillende feranderingen deurfoerd om de saak op deselfde manier te organiseren as in Frankrijk.
Ok sware misdrieven
Op het gebied fan justitie betekende dat dat in Sneek een “rechtbank van eerste aanleg” kwam. Fan “eerste aanleg” betekende dat hier in het ferfolg ok sware misdrieven berecht wurde konden en niet meer alleen in Leeuwarden.
Onder de trap fan het stadhuus of in de Beulstoren
Dêr hoorde een gefangenis bij wêr ok gefaarlijke misdadigers opsloaten konden wurden. Die was in Sneek niet su gauw foorhanden. Kleine boeven werden opsloaten in het cachot onder en achter de trap fan het stadhuus en de wat swaardere gefallen in de beulstoren in de buurt fan de Noorderpoort.
Foto: Argief gemeente Sneek.
Hierin werden wel gefangenen opsloaten.
Bij gebrek an beter
Echte criminelen gingen naar Leeuwarden. Toen Sneek op dat gebied ok een rol te ferfullen kreeg, werd er omkeken naar een geskikte ruumte en dat werd bij gebrek an beter eerst maar de Kleine of Broerekerk. Na het fertrek fan de Fransen bleef die situatie bestaan.
Een echte gefangenis
De Kleine Kerk foldeed op den duur natuurlijk niet, fandêr dat besloaten werd een echte gefangenis te bouwen. Der hewwe dus ok wel moordenaars opsloaten sitten an de Kleine Kerkstraat.
In 1922 fiel het doek
Tiden hewwe tiden. Su as het opskrift op het gebouw angeeft, was een het een cellulaire gefangenis. Het opsluten in cellen werd op een gegeven moment as achterhaald beskouwd en dat leidde der úteindelijk toe dat dit soort gefangenissen sloaten werden. In 1922 fiel het doek foor de Sneker gefangenis.
Foto: Argief gemeente Sneek.
Tabaksfabriek
Het gebouw kwam te koop te staan. Het werd kocht deur de firma Th. Groeneveld, die er een elektrische (!) – helemaal nieuw, want Sneek had sinds 1922 elektriciteit – tabaksfabriek en een kantoor in onderbracht.
Dit was op speciaal fersoek fan Peter een ferhaaltsje over het gefangeniswezen fan Sneek. Aanfullingen en ferbeteringen binne fan harte welkom.